Energie zal de komende jaren niet goedkoper worden. Misschien zelfs duurder, stelt het economische bureau van ABN Amro in een maandag verschenen rapport.
De prijs van elektriciteit daalt al een tijdje structureel, omdat het aanbod van energie toeneemt door bijvoorbeeld zonne- en windenergie die via Duitsland wordt geïmporteerd.
Momenteel is er overcapaciteit, omdat er naast duurzame bronnen nog steeds kolen- en gascentrales in stand gehouden worden, om stroomstoringen te voorkomen.
Maar het einde van die neerwaartse trend nadert en dat heeft volgens economen van ABN Amro vier oorzaken.
1. Hernieuwbare energie: kosten opslag nemen toe
Het aandeel hernieuwbare energie in de elektriciteitsmix stijgt. Hoe groter het aanbod van (deels gesubsidieerde) groene stroom, hoe lager de basisprijs van stroom. Maar wat de kosten vervolgens weer verhoogt is dat de vraag naar opslag van duurzame energie toeneemt.
De vraag valt namelijk niet altijd gelijk met aanbod. Huishoudens verbruiken 's ochtends en 's avonds meer; sommige dagen zijn windstil. Die periodes moeten worden overbrugd door tijdelijke opslag.
Oplossingen daarvoor gaan nog niet veel verder dan het afsluiten van de vraagkant.
In onderzoek naar opslag van duurzame stroom, maar ook in het verbeteren van de capaciteit van het elektriciteitsnet moet de komende jaren aanzienlijk in geïnvesteerd worden. Die kosten komen terug in de prijs van energie voor de consument.
2. Vraag naar elektriciteit stijgt, ook in Europa
Mondiaal neemt de vraag naar elektriciteit toe. Door besparing en efficiëntie nam de vraag in Europa af, maar ook dat keert nu om. Dat komt door economische herstel na de kredietcrisis, maar ook door electrificatie van processen waar eerder fossiele brandstof voor werd gebruikt: huishoudens koken in de toekomst minder op gas, maar op inductie of gebruiken warmtepompen; in het transport zie je de opkomst van de elektrische auto.
3. CO2- prijs gaat omhoog
Het kabinet Rutte III heeft aangekondigd een minimale CO2-prijs voor elektriciteitsproducenten te willen invoeren. Na publicatie van het regeerakkoord is de prijs van energie met levering in 2020 en 2021 met ruim 10 procent - 4 euro - gestegen. Die groothandelsprijs wordt doorberekend aan de consument.
4. Sluiten kolencentrales
De prijs van olie en gas lijken de komende jaren ook te gaan stijgen. Na een periode van overaanbod lijkt nu een periode van tekort te ontstaan. Dat verandert de verhouding tussen vraag en aanbod. In Europa zal de vraag naar gas toenemen, als vervanging voor kolen en kernenergie.
Ook het aanbod zal veranderen. In Frankrijk en België zijn op last van de internationaal controlerende autoriteiten (IAEA) kernenergiecentrales gesloten na veiligheidscontroles. Frankrijk is voor 80 procent afhankelijk van kerncentrales dus dit zorgt voor een hogere vraag op korte termijn. Dit drijft de prijs op olie en gas op.
Ook in Nederland staat de productie onder druk. Rutte III wil de resterende vijf kolencentrales voor 2030 sluiten. Aangezien de prijs van met gas opgewekte elektriciteit hoger ligt dan kolenstroom, stijgt de prijs van elektriciteit als kolencentrales sluiten.
De combinatie van stijgende prijzen van fossiele brandstoffen die gebruikt worden voor elektriciteitscentrales, een hogere prijs van CO2-emissierechten en een aanhoudende stijging van vraag naar elektriciteit zal de neergaande trend van de elektriciteitsprijs doen keren, luidt ABN's conclusie.
